Martin Opitz

---

Życiorys i twórczość

Martin Opitz przyszedł na świat w rodzinie rzeźnika, co z pewnością miało wpływ na jego przyszłe życie i twórczość. Kształcił się w kalwińskim gimnazjum w Bytomiu Odrzańskim, gdzie jego zainteresowania literackie zaczęły się rozwijać. Już w 1617 roku napisał znaczącą łacińską rozprawę pod tytułem Aristarchus sive de contemptu linguae teutonicae („Aristarchus, albo przeciw pogardzaniu językiem niemieckim”), w której niezwykle cenił piękno mowy niemieckiej i wzywał do zastąpienia łaciny językiem ojczystym w poezji. Porównując język niemiecki do szlachetnej dziewicy, podkreślał, jak obce wpływy mogą zniekształcać jego czystość.

Po ukończeniu nauki w gimnazjum, Opitz podjął studia z zakresu prawa w Frankfurcie nad Odrą, a następnie kontynuował edukację w Heidelbergu, gdzie zgłębiał również filozofię. W 1624 roku opublikował swoje najważniejsze dzieło – rozprawę pt. Buch von der Deutscher Poeterey (Księga o poetyce niemieckiej). W tym dziele, jako innowacyjny myśliciel, opisał zasady i reguły sztuki poetyckiej, oparte na metrycznych formach języka niemieckiego. Nawoływał do wykwintnego używania języka ojczystego oraz do unikania makaronizmów, które były jakby zagrożeniem dla autorów używających języka niemieckiego.

Opitz był również pionierem w niemieckiej operze, jako twórca libretta pierwszej opery w tym języku. Oparł ją na mitologicznym wątku Dafne, napisanej do muzyki Heinricha Schütza. Prawykonanie odbyło się 13 kwietnia 1627 roku w zamku Torgau. Choć muzyka, którą skomponował Schutz, nie zachowała się, to fakt, że Opitz napisał libretto w języku niemieckim w czasach, gdy dominowały teksty włoskie, jest nie do przecenienia. Na karcie tytułowej tego dzieła, poeta dedykował swoje osiągnięcie, m.in. „wysoko urodzonej księżnej Zofii Eleonorze von Sachsen”, co miało związek z jej małżeństwem z Jerzym II landgrafem Hesji-Darmstadtu, które było inspiracją do napisania opery.

Oprócz wspomnianych dzieł, Opitz pisał również wiersze dworskie, panegiryki i mniejsze poematy, a także tłumaczył renomowane dzieła Seneki oraz Sofoklesa. Jest on uznawany za ojca niemieckiej poezji, a jego twórczość poetycka oraz teoretyczna wywarła głęboki wpływ na innych pisarzy tego okresu.

Wzmożona aktywność twórcza przyniosła Opitzowi znaczące uznanie, co zaowocowało jego przystąpieniem do elitarnego Towarzystwa Owocodajnego (Fruchtbringende Gesellschaft) w 1629 roku. Poeta zajął się także polityką i dyplomacją, wspierając różne frakcje podczas burzliwych czasów wojny trzydziestoletniej. Był w kontakcie z Habsburgami, Szwedami oraz królem Polski Władysławem IV Wazą, który przyjął go do grona swoich dworzan w 1636 roku. W tym czasie Opitz pełnił rolę nadwornego historiografa, jednocześnie pozostając w relacjach z Szwedami.

Niestety, Martin Opitz zmarł w Gdańsku, gdzie zachorował na dżumę w trakcie epidemii. Został pochowany w kościele Mariackim w Gdańsku, gdzie do dnia dzisiejszego można zobaczyć jego płytę nagrobna w północnej nawie kościoła. Biografię tego utalentowanego poety napisał w XVIII wieku Caspar Gottlieb Lindner.

Na koniec warto wspomnieć, że w dniu 30 września 2012 roku przy ulicy Martina Opitza w Bolesławcu odsłonięto pomnik poety, ufundowany przez Bogusława Nowaka, co pokazuje, jak wielki wpływ ma jego dziedzictwo na kulturę i sztukę niemiecką.

---

Oceń: Martin Opitz

---